November 2016: de pier stort in

Verhalenbundels lezen we niet zo vaak voor de leesclub. Het bleek ook iets minder een trigger om door te lezen, je laat het gemakkelijk even liggen. We vonden niet alle verhalen even goed, maar waren wel onder de indruk van het brein van Haddon, knap hoe hij zulke soms wrede en wrange combinaties maakt. Het maakt dat je niet altijd plezierig leest, maar het maakt zeker nieuwsgierig. 

Het titelverhaal kon iedereen wel waarderen, daarna werd het wat wisselender. Soms wil je zo graag dat een verhaal niet in ellende eindigt, maar dat lukt toch niet.

Mooie zinnen, mooie taal, prachtige eerste en laatste zinnen per verhaal.  

Oktober 2016: De zevende functie van taal

Een onverwacht succes, deze tweede van Laurent Binet. Velen van ons hadden genoten van HhhH, en het hinderde ons dan ook niet dat de uitgever ons nogal opzichtig probeerde binnen te hengelen door De zevende functie van taal een bijna identiek omslag te geven. De precisie en spanning van de oorlogsroman smaakten bij de leesclub naar meer.

En we werden op onze wenken bediend. Knap hoe Binet een roman heeft afgeleverd die op zo veel niveaus geslaagd is. Het werkt als politieke analyse, als wetenschappelijke satire en ook gewoon als detective.

Ook voor wie weinig tot niets weet over de Franse politiek en het intellectuele milieu van de jaren 80, is dit boek een pageturner. Maar hoe meer je weet, hoe groter je leesplezier en bewondering voor de auteur. Hoewel Binet je meesleept door talloze situaties, ideeën en theorieën weet hij de aandacht vast te houden.

En dat de vertaling geslaagd is, blijkt wel uit het feit dat er ook in het Nederlands nog genoeg te lachen valt. Wij kijken uit naar Binet nummer 3

Juni 2016: schuld

‘Schuld’ komt hoog binnen op de lijst van boeken waarvoor we niet heel lang de tijd nodig hadden om te bespreken.  Zes minuten. Nog minder dan “Godin, Held”.

De grootste onbeantwoorde vraag van de avond was: Waarom is dit Boek van de Maand geweest bij DWDD? Wederom een bevestiging dat een succesvolle bespreking aan tafel op TV geen garantie is dat wij het boek ook zo waarderen.

De vorm overheerst, en niet het verhaal.  Er zitten veel gaten in het verhaal, en het ontbreken van chronologie voegt niets toe.  De vlakke, emotieloze verteltrant maakt dat het boek niemand echt geraakt heeft. Misschien is dat juist het knappe van het boek, maar aan ons was t niet besteed. Een vergelijking met het werk van Alex Boogers wordt in recensies veel gemaakt, maar dat gaat alleen op voor het milieu dat beschreven wordt, niet voor de stijl, die we van Boogers juist zo mooi vinden en van Van den Berg wat vlak. 

De recensies over het boek gaven meer gespreksstof dan het boek zelf. Ik wil jullie één zin uit een recensie niet onthouden, die was meesterlijk.  Het is de wereld waarin je bij je tante in de aanleunflat logeert omdat je je huis via een onbetrouwbare tussenpersoon aan een groep Polen hebt verhuurd. Zulke mooie zinnen troffen we in het boek niet aan, behalve dan misschien de eerste zin van het boek. Maar mooier dan de openingszin is het niet geworden in Schuld. Jammer.  

April 2016: Dijk

Na het lezen van het boek Dijk, kijken we allemaal argwanend naar ons pak suiker. Zit daar echt wel
een kilo in? En weten we wel zeker dat onze keukenweegschaal wel echt een kilo aangeeft? De
teloorgang van de Dienst voor het IJkwezen, zoals beschreven in het boek, maakt dat we dat niet
meer zeker weten. Daarbij is nogal ontluisterend dat ook de meter 0,22 millimeter korter is dan
eigenlijk zou moeten.

Maar goed, hier gaat Dijk, met zijn prachtig geschreven zinnen, in essentie niet over. Karl Dijk, die zo standvastig en rechtlijnig vasthoudt aan principes, is zelf niet te meten. Door wat iemand anders overhem vertelt, vorm je je een beeld van hem. Hij blijft een mysterie. Dit maakt het boek fascinerend.

Prachtige, treffende beschrijvingen van het Noord-Hollandse landschap en de nostalgie die het
oproept, maken dit boek tot een enorm succes. Door het enigszins onderkoelde vertellen, is de
impact enorm. De vormgeving van het boek past ook goed bij de inhoud. De mooie, zakelijke letter
en de puntsgewijze indeling van de paragrafen zijn goed gekozen, evenals het fraaie omslag.

Iedereen was lovend, maar dat maakte niet dat we er geen levendig gesprek over voerden. In
tegendeel. Er is veel te zeggen over dit wondermooie boek van H.M. van den Brink, die ons – net als
met ‘Over het water’ – meevoert naar de tijden van weleer.

Februari 2016: Judas

Vooraf was niet iedereen even enthousiast over de keuze voor Judas. Een essayistisch werk over de Israelkwestie: dat klonk vooral zwaar en moeilijk. Maar achteraf voelden we ons een beetje op het verkeerde been gezet: al komen er theoretisch getinte stukken voor in het boek, essayistisch vonden we het niet.

Goed geschreven, dat vonden we het boek vooral. Oz is een ervaren rasverteller die de prachtigste poetische zinnen aan elkaar rijgt. En nergens de grote lijn uit het oog verliest. Het thema verraad komt in elke verhaallijn terug: in de relatie tussen het hoofdpersonage en zijn vriendin, tussen Abarbanel en de zionisten, tussen Jezus en Judas. De bijbelse verwijzingen zijn volgens Marianne subtiel gebracht en een feest om te lezen, al kunnen ze je wel het gevoel geven dat je de boot mist als je de bijbelverhalen niet goed kent.

Maar het boek overstijgt de religieuze thematiek. Het draait vooral om macht, wat het is en wat het met mensen doet. En dat maakt dit boek een tijdloos werk. Een boek dat we willen houden en willen herlezen.

Geen minpunten? Jawel: de coverfoto. Die smachtende vrouw heeft daar niets te zoeken. Maar daar kan Amos Oz weinig aan doen.

December 2015 - De stilte der zee

Spoileralert. Daar kwam het gesprek over De stilte der zee al snel op. Want in het verder indrukwekkende voorwoord wordt terloops het hele plot van het verhaal al verraden. En met een boek van nog geen 50 pagina's gebeurt er buiten het plot verder weinig om te bespreken. Het begin was intrigerend, maar daarna zakte het verhaal een beetje in.

Mooi geschreven vonden we het wel. Om het poëtisch taalgebruik zou je dit boekje prima meerdere keren kunnen lezen. Maar of we onszelf daartoe gingen zetten? Nee, waarschijnlijk niet. Daarvoor bleef er te weinig hangen wat ons intrigeerde.

December 2015 - Muidhond

Meestal zijn we het als leesclub vrij snel eens over onze recensie van het boek. Soms wordt het kamp in tweeën gespleten. Maar het komt zelden voor dat we er allemaal een verschillende mening op na houden: de een vindt het fantastisch, de volgende goed op sommige punten, een ander bar slecht.

Inge Schilperoords Muidhond slaagde erin deze verwarring te zaaien. Waar de een het poëtisch vond, meende de ander dat het taalgebruik saai was. Sommigen waren benieuwd hoe het afliep, anderen zagen het einde al mijlenver aankomen. Over een ding waren we het eens: Schilperoord zou wel eens een onehitwonder kunnen blijken. Want met Muidhond heeft ze zo geput uit haar eigen professionele leven dat we vermoeden dat ze niet tot een succesvolle opvolger komt waaraan meer fantasie te pas moet komen.

Omdat Schilperoord uit haar ervaringen als forensisch psycholoog put, zijn we het boek gaan bekijken als een aanklacht tegen het huidige systeem, waarin mensen met 'onwenselijke gevoelens' zonder afdoende begeleiding weer terug worden gestuurd in een maatschappij die geen vertrouwen in ze heeft. Terwijl die maatschappij onontbeerlijk blijkt om ze op het rechte pad te houden, zoals de vis uit de titel alleen kan leven in een zeer specifiek klimaat.

Door te vertellen hoe iemand moet veranderen, maar er geen eerlijke kans voor krijgt, breekt het boek tegelijkertijd een lans voor meer nuance, meer 'grijsheid' in het debat. Dat zou je dapper kunnen noemen. Maar Schilperoord kiest op het einde wel voor de makkelijke uitweg door een personage te laten sterven. En doordat Muidhond literair hier en daar tekortschiet, is het de vraag of ze haar lezers naast rationeel ook emotioneel heeft geraakt.